Waar warm en koud samenkomen

Ongeveer een half uurtje buiten Bajawa zijn nog traditionele dorpjes te vinden. Een stuk traditioneler dan op Lombok waar een, om fooi vragende, gids je uit de auto trok om zijn ‘traditionele’ dorp te laten zien. Tuurlijk zijn de mensen hier ook al gewend aan toeristen en vragen een donatie voor het bezoeken van hun ‘openluchtmuseum’. Maar we zijn, op één ander stel na, de enige toeristen, er zijn niet 20 toeristenshops en mensen vinden het nog bijzonder dat je hun dorp komt bezoeken. Maar voordat we daar aankwamen, reden we eerst door een prachtig bamboebos, met bamboestokken tot maximaal 25 meter. Een heel gaaf gezicht! Ook vingen we regelmatig een glimp op van de mooie, conische vulkaan, waar we een stuk omheen reden.

Het Ngada volk leeft in deze prachtige omgeving van bergen, vulkanen en (bamboe)bossen, in onder andere de dorpen Luba en Bena. Beide dorpen bezochten we. Van oorsprong zijn de Ngada’s nomaden, maar ten tijde van de Portugese bezetting zijn ze zich gaan vestigen in dorpen. De Ngada’s zijn, zoals meerdere traditionele volkeren hier, van oorsprong animisten. Dat houdt in dat ze geloven in het bestaan van zielen of geesten in niet alleen mensen en dieren (zoals bij de meeste geloven), maar ook in planten, stenen, bergen, rivieren en zelfs in natuurlijke fenomenen als donder en bliksem. Een animist gelooft in het bestaan van goede en kwade geesten die kunnen huizen in bijvoorbeeld bomen, dieren, maar ook in gebruiksvoorwerpen. Om de geesten goed te stemmen, moeten offers gebracht worden en allerlei rituelen (veelal met dans) uitgevoerd worden.
Eveneens onder invloed van de Portugezen is het animisme gaan mixen met het (Portugese) katholicisme. En in het huidige Indonesië kan je alleen trouwen voor de wet als je één van de vijf geloven uit Indonesië aanneemt. Het animisme staat niet in dit rijtje. Ze moesten dus wel een tweede geloof kiezen en in de loop van de tijd is dit gaan mixen.

Aan het aantal ‘mannelijke hangplekken’, met gelijk aantal vrouwelijke mini-huisjes’, wat symbolen genoemd worden en tevens offerplekken zijn, kun je zien hoeveel clans in een dorp wonen. In Luba ging het om 5 clans, oftewel 5 families, en in Bena om 9. Je mag niet trouwen met iemand uit dezelfde clan. Uiteraard logisch want dat is dezelfde familie, maar er is dan weinig keus verder binnen het dorp. Binnen no time ben je alsnog allemaal familie van elkaar ;-). Geen wonder dat veel jongeren uitwaaieren naar andere traditionele en vooral naar niet-traditionele dorpen. Alleen voor ceremonies en familiebezoek komen ze nog terug.
Het hoofd van iedere clan is altijd de oudste man tot hij overlijdt en dan wordt het de volgende man op rij. Eens per vijf jaar wordt een dorpshoofd gekozen. Dat kunnen zowel mannen als vrouwen zijn. Het familie-eigendom wordt vererfd via de vrouwelijke lijn. Dochters blijven dan ook in het ouderlijk huis; zoons vertrekken naar het huis van hun echtgenote.
Zoals al eerder genoemd, zijn de Ngada's (en andere volkeren die het animisme aanhangen) dol op ceremonies. Bij een huwelijk, maar ook bij begrafenissen, nieuwgebouwde huizen en andere gelegenheden vinden ceremonies met offers plaats. De ceremonies duren 2 dagen en zijn een duur grapje voor een clan. Op dag 1 wordt er vooral gedanst, op dag 2 geofferd. De mannen offeren buffalo’s, de vrouwen varkens. Na het offeren wordt de kaak van het geofferde dier aan het huis vastgemaakt.

Na Luba en Bena vertrokken we naar de hot springs. Dat was een super verrassing: een prachtige plek! Zulke hot springs hadden we nog nooit eerder gezien. Geen aangelegde badjes, maar een bijzonder natuurverschijnsel. Het is een riviertje met een heel grote kei erin. Langs de rechterkant van de kei stroomt de warmwaterbron met water verwarmd door de vulkaan. Langs de linkerkant stroomt ijskoud water uit de bergen; een waterval die hier uitkomt. Aan de voet van de grote kei is een badje gevormd en verder naar beneden vormt de rivier nog meer kleine badjes. Het badje onderaan de grote kei is heerlijk: in het midden lekker warm water en je kan ‘wisselbaden’ doen door naar links en rechts te verplaatsen. En dat allemaal in de prachtige natuur met slechts enkele locals en gedurende het eerste uur nog met drie andere toeristen. Echt fantastisch! We zouden daarna nog naar een waterval gaan, maar we waren de hot springs niet meer uit te slaan en hebben de waterval geskipt ;-).